Czym jest ilustracja naukowa?

Ilustracja naukowa to dziedzina artystyczna, która jest mało znana w Polsce. Jej głównym celem jest takie przedstawienie zagadnień naukowych za pomocą obrazu, by były one zrozumiałe dla odbiorcy. Głównym zadaniem ilustracji naukowej jest nie tylko uproszczenie i idealizacja przekazu, tak by zaciekawić odbiorcę, ale przede wszystkim przekazanie rzetelnej naukowej wiedzy.

Ilustracje naukowe są wykorzystywane zarówno w pracach naukowych jako uzupełnienie trudnego w zrozumieniu tekstu, jak również pełnią ważną rolę edukacyjną, kiedy skierowane są do pacjentów, uczniów, studentów, lekarzy czy właścicieli zwierząt. Sprawdzają się w podręcznikach, broszurach edukacyjnych czy na plakatach. Są też świetnym uzupełnieniem prezentacji np. na konferencjach czy szkoleniach.

W przeciwieństwie do innych dziedzin sztuki, ilustracja naukowa ma bardzo ściśle określone kryteria i bardzo ciężko zastąpić ją fotografią.

Przede wszystkim ilustracja taka musi prawidłowo uchwycić temat przedstawinego zagadnienia, oddać jego istotę. Temat musi być zrozumiały i jednoznaczny, mimo że uproszczony. Ponieważ ilustracje są bardzo często wykorzystywane w pracach naukowych czy też pełnią rolę edukacyjną, nie może być tutaj miejsca na interpretację rysunku. Również indywidualne opinie twórcy nie mogą wpływać na to w jaki sposób jest tworzona ilustracja. Liczy się obiektywizm i rzetelna naukowa wiedza.

Oczywiście inaczej będą wyglądać ilustracje kierowane do specjalistów w danej dziedzinie, a inaczej do osób, które nie zajmują się danym tematem na codzień. Dlatego tak ważna jest precyzyja przekazu i wysoki poziom techniczny i estetyczny rysunków. Gdy autor jest zbyt mocno przywiązany do odwzorowania rzeczywistości, jego ilustracja może stać się nieczytelna, z kolei gdy uchwyci zbyt mało detali, dzieło może nie być jasne w odbiorze.

W ilustracji naukowej są też pewne przyjęte standardy tego, w jaki sposób przedstawia się określone struktury. Najlepszym przykładem są rysunki anatomiczne, gdzie na przykład żyły i tętnice zawsze mają określone kolory. Żyły są niebieskie, tętnice czerwone. W rzeczywistości kolory naczyń krwionośnych są podobne, jednak by uprościć przekaz rysunku używa się od wielu lat niebieskiego i czerwonego. Można zatem powiedzieć, że zadaniem artysty jest przede wszystkim interpretacja rzeczywistości, nie jej kopiowanie. Przy czym interpretacja ta musi oddawać ideę rzeczywistości i przede wszystkim być zgodna z aktualną wiedzą naukową.